De Gereformeerde Kerken in Nederland willen allereerst christelijke kerken zijn.

Zij erkennen Jezus Christus als de Heer van de kerk. Zij geloven deel uit te maken van de ene heilige, algemene, christelijke kerk die Christus als de Zoon van God in deze wereld vergadert.

Het woord “Gereformeerd” duidt aan dat deze kerken het stempel dragen van de Reformatie die heeft plaatsgevonden in de 16e eeuw. Die Reformatie betrof een omvangrijke beweging in Europa tot hervorming van de bestaande kerk. Aan die beweging zijn vooral de namen van Luther, Calvijn en Zwingli verbonden.

Tegenover vervlakking en heerschappij van tradities kwam de Reformatie op voor de geldigheid van de Bijbel als Woord van God voor heel het persoonlijke, kerkelijke en maatschappelijke leven.

Het woord “vrijgemaakt” gaat terug op de “Vrijmaking” die in Nederland plaatsvond in de veertiger jaren van de twintigste eeuw. Met name in de dertiger jaren van deze eeuw kwam in de Gereformeerde Kerken een beweging op gang die over leer en leven opnieuw wilde nadenken vanuit de bijbelse bronnen. Daarvoor bleek echter geen ruimte te bestaan. In een tegenreactie probeerde de generale synode (de vergadering waarin gereformeerde kerken uit het hele land vertegenwoordigd zijn) de bijbelse kritiek tot zwijgen te brengen. Onder de dreiging van disciplinaire maatregelen werd een bepaalde leerstelling over verbond en doop bindend opgelegd. Van die binding hebben velen zich toen vrijgemaakt. Omdat ook de kerken die de synode volgden zich “Gereformeerde Kerken” bleven noemen hebben de kerken die zich vrijmaakten, om misverstanden te voorkomen, de aanduiding “vrijgemaakt” aanvaard als toevoeging bij de officiële naam: “Gereformeerde Kerken in Nederland”.

De Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) aanvaarden alles wat in de Bijbel geschreven staat als het Woord van God. Dat brengt met zich mee:
1.Dat er binnen deze kerken eerbied is voor de betrouwbaarheid van de Bijbel;
2.Dat er zorg is voor een goede uitleg, waarbij er op gewezen wordt dat eigen gedachten en gevoelens steeds weer getoetst moeten worden aan wat geschreven staat;
3.Dat de Bijbel aanvaard wordt als richtsnoer voor het leven van elke dag.

Verder kunnen als eigenschappen van deze kerken genoemd worden:
• Dat zij, evenals welke gemeenschap ook, uit zondige mensen bestaan, die steeds weer teruggeroepen moeten worden naar de Here en naar zijn Woord.
• Dat zij willen vasthouden aan de gereformeerde belijdenisgeschriften, waarin de leer van de bijbel samengevat is.
• Dat zij streven naar goede orde in het kerkelijk leven door het naleven van een door de generale synode vastgestelde kerkorde.
• Dat zij zich verantwoordelijk weten voor de samenleving.
• Dat zij het als hun roeping zien om door zendings- en evangelisatie-activiteiten de blijde boodschap van Jezus Christus aan andere mensen door te geven.
• Dat zij oprecht willen streven naar eenheid met andere kerken en met leden van andere kerken die de Here oprecht naar zijn Woord willen dienen.

Na de Vrijmaking zijn binnen deze kerken eigen politieke, maatschappelijke en andere organisaties ontstaan. Aanleiding daarvoor was vooral de kritiek op algemeen-christelijke organisaties die vaak veel van hun identiteit hadden ingeleverd. Ook zijn er veel eigen scholen gesticht. De laatste tijd is er een tendens om het toelatingsbeleid van diverse organisaties te verruimen.

Verder onderhouden de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) contacten met een groeiend aantal andere kerken in alle delen van de wereld.